C zerwiec, to najlepszy miesiąc na zbiór gałązek brzozy, z których powstaną miotełki brzozowe. Odpowiednio wykonane, przechowywane i użyte zapewnią niepowtarzalne doznania, piękny naturalny zapach, a dzięki swym właściwościom wpłyną pozytywnie na stan zdrowia osoby, która z nich skorzysta.
Sposób wykonania
W zależności od sezonu witek brzozowych można używać praktycznie zaraz po ich przygotowaniu (okres wiosenno-letni), ale można także przygotować je na zapas, gdyż odpowiednio przechowywane nie stracą swych właściwości.
Najlepszym okresem na zbiór gałązek brzozowych jest miesiąc czerwiec. Gałązki z liśćmi są już wystarczająco wzmocnione m.in. przez soki, które je wypełniają. To one będą źródłem jedynego w swoim rodzaju zapachu.
Zbiór należy zacząć od znalezienia brzozy, która rośnie z daleka od miejskich zanieczyszczeń i jest w miarę niskim drzewem, aby mieć swobodny dostęp do zwisających młodych gałązek. Następnie trzeba wytypować gałązki, które pokryte są jak największą ilością liści na jej końcach. Używając np. małego sekatora obcinamy gałązkę tak, aby miała długość mniej więcej 50-60 cm. Nie ma sensu robić większych miotełek, ze względu na to, że będą one mało poręczne w użyciu. Na jedną miotełkę potrzebnych jest około kilkunastu małych gałązek.
Po zakończeniu zbiorów dobrze jest wytrzepać dość mocno zebrane gałązki, aby pozbyć się z nich ewentualnych owadów oraz kleszczy, które mogły w nich pozostać. Następnie w suchym i przewiewnym pomieszczeniu wieszamy gałązki „do góry nogami”, aby liście swobodnie opadały i zostawiamy je na minimum jedną dobę. Ten zabieg sprawi, że mokre od deszczu lub rosy liście wyschną. Pominięcie tego kroku i pozostawienie mokrych liści spowoduje, że podczas ich suszenia mogą ściemnieć, odpaść lub zwinąć się.
Gdy proces wstępnego suszenia zakończy się należy zabrać się za formowanie ostatecznego kształtu miotełek. Całkowita długość gotowej miotełki zależy od własnych preferencji. Zwykle jest to długość około 40-50 cm wliczając w to „rękojeść” o długości około 15 cm. Przez rękojeść rozumiemy część pozbawioną liści, która będzie przewiązana sznurkiem, za którą będzie można trzymać gotową miotełkę w trakcie jej użycia. Do wiązania nadaje się sznurek jutowy, konopny, lniany lub sizalowy. Aby nadać ostateczny (w miarę regularny) kształt miotełki można użyć do jej formowania nożyczek lub małego sekatora.
Czerwiec jest najlepszym miesiącem zbioru gałązek brzozowych.
Przechowywanie
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, odpowiednie przechowywanie miotełek nie zmieni ich właściwości. Prawidłowo wysuszona miotełka będzie miała zielone, matowe liście, które zachowają w sobie odpowiednią ilość substancji leczniczych.
Gotowe wanty brzozowe można przechowywać w suchym i przewiewnym miejscu (np. na strychu) w pozycji wiszącej. Dla zachowania ich świeżości można owinąć je w papier lub gazetę.
Jeśli ktoś nie dysponuje miejscem, w którym można powiesić witki, można także składować je jedna na drugiej. Należy jednak co jakiś czas obracać je, aby pod wpływem własnego ciężaru nie uległy one trwałemu odkształceniu.
W dawnych czasach gotowe miotełki przechowywano także w stosie siana, które zamiast papieru stanowiło warstwę ochronną dla gałązek z liśćmi.
Odpowiednio wysuszone i przechowywane witki nie stracą swoich właściwości.
Właściwości miotełek
Na temat brzozy można poświęcić cały rozdział, lecz i tak ciężko by było wyczerpać temat. Syberyjscy znachorzy nazywali brzozę drzewem naznaczonym Bogiem ze względu na silne właściwości lecznicze, które wykazywała. Od czasów starożytnych brzoza uważana jest za drzewo mądrości i wieczności, potrafiące wyleczyć ciało i duszę człowieka.
Brzoza posiada w sobie betulinę, czyli substancję o właściwościach przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych, antygrzybicznych, antyalergicznych, która chroni komórki wątroby przed uszkodzeniem toksynami, a także podwyższa ogólną odporność. Za sprawą betuliny kora brzozy jest biała. Jest to jedyne drzewo o takim kolorze kory.
Liście brzozy bogate są m.in. w flawonoidy, garbniki, karoteny, kwasy organiczne m.in kwas askorbinowy, sole mineralne takie jak: związki potasu, wapnia, żelaza, manganu, cynku i magnezu. Duża ilość olejku eterycznego oraz żywicy zawartej w liściach powoduje, że po zamoczeniu miotełki w wodzie wydalane są substancje lotne, które filtrują powietrze i eliminują mikroorganizmy. To także dzięki nim odczuwamy jedyny w swoim rodzaju zapach.
Liście brzozy są gąbczaste, przez co bardzo dobrze przylegają co ciała wchłaniając tym samym pot.
Przygotowanie do użycia i masaż
Przed skorzystaniem z zasuszonych witek należy zamoczyć je w zimnej wodzie na kilka godzin (niezbędne minimum, to jedna godzina). Taka kąpiel sprawi, że gałązki i liście namokną i zmiękną. Bezpośrednio przed użyciem należy zahartować witki. W tym celu kładziemy je na kamieniach i polewamy wodą, a następnie schładzamy w zimnej wodzie. Proces należy powtórzyć kilkukrotnie pamiętając o tym, aby za każdym razem kłaść witki drugą stroną na kamieniach.
Przed przystąpieniem do masażu powtarzamy jeszcze raz powyższą czynność, pamiętając o tym, aby nie nagrzać za bardzo miotełki, gdyż mogłoby to poparzyć osobę masowaną. Podczas masażu witki powinny być cały czas wilgotne, dlatego można co jakiś czas moczyć je w ciepłej wodzie. Masując należy wykonywać łagodne, delikatne ruchy cały czas kontrolując temperaturę, aby nie poparzyć skóry. W zależności od preferencji i rodzaju masażu, po kilku minutach można przejść do mocniejszego uderzania ciała miotełkami.
Masaż poprawia obieg krwi w skórze i tkankach głębszych oraz przepływ krwi, limfy i płynu śródmiąższowego w całym organizmie. Olejki eteryczne z liści przenikają do skóry hamując jej starzenie się.
Bezwzględnie należy pamiętać o tym, że masaż witkami nie może sprawiać bólu, lecz ma sprawiać przyjemność osobie masowanej.
Inne rodzaje miotełek
Mimo, że witki brzozowe są najbardziej popularne, to brzoza nie jest jedynym drzewem, z którego można wykonać miotełki. Opisy poniższych miotełek zostały skopiowane ze strony http://starabania.pl/witki-do-bani/, którą serdecznie polecamy jako źródło informacji na tematy związane z ruską banią.
Miotełki dębowe najlepiej jest wykonywać w miesiącach od czerwca do sierpnia i zbierać w ciemnym wilgotnym lesie. Duża miotła z liści dębu, daje dobry kontakt z ciałem. Jest delikatna i zawiera taninę, która jest korzystna dla skóry. Liście dębu są bogate w garbnik, co wpływa terapeutycznie na skórę. Miotełki dębowe leczą niektóre choroby skóry, np. wypryski. Są odpowiednie dla cery tłustej.
Miotła lipowa zawiera duże ilości olejków eterycznych i środków bakteriobójczych. Substancje zawarte w liściach lipy mają silne własności dezynfekcyjne. Można też stosować polewanie wywarem z lipy na kamienie. Zastosowanie lipy sprzyja lepszemu rozgrzewaniu i poceniu się.
W Rosji spotykane są też miotełki piołunowe. Pochodzą one z ubiegłego wieku i były stosowane dawno temu. Stosowane w przewlekłym zapaleniu oskrzeli, astmie oskrzelowej, reumatyzmie, czy chorobie nerek. Zbiór i wykonywanie mioteł zaczyna się od kwietnia, gdy łodygi i liście nabrały siły, ale jeszcze nie zasuszają się.
Miotły modrzewiowe są dość nietypowe i rzadko spotykane, ale dają miłe doznania. Miotła taka powinna być zaparzana we wrzącej wodzie przez 15-20 minut. Masaż taką miotełką musi być delikatny. Bardziej jak głaskanie, przy wysokiej temperaturze i wilgotności ok 70-80%.
Miotełki eukaliptusowe pochodzą z Kaukazu. Miotełka taka posiada właściwości lecznicze i doskonały silny zapach. Eukaliptus ma duże działanie antyseptyczne. Ich wadą jest delikatność. Listki szybko odpadają. Dlatego wskazane jest wplecenie gałązek eukaliptusa w miotełkę brzozową lub dębową. Co daje miły zapach w bani. Miotełki eukaliptusowe są dość drogie i w Polsce raczej ich nie kupimy. W sklepach na Litwie kosztują ok. 50 zł w przeliczeniu na złotówki.
Odpowiednio wysuszone i przechowywane witki nie stracą swoich właściwości.
